نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دکترای علوم قرآن و حدیث، پژوهشگر دفتر آینده پژوهی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملّی، تهران، ایران
2 دکتری مهندسی عمران، دانشکده فنی دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
تفسیر ساختارگرایانه رویکردی نوپدید در عرصۀ تفسیر قرآن است که به دنبال کشف ارتباط نظام‌مند بین مفاهیم مطرح در آیات قرآن است. این خصیصه باعث شده تا این رویکرد تفسیری در عرصه پاسخ‌گویی به مسائل نوظهور در حوزۀ مطالعات قرآنی که در آن‌ها مجموعه‌ای نظام یافته از مقولات مطرح هستند، مورد توجّه قرار گیرد. اما این رویکرد تفسیری نو به دلیل سامان نیافتن روش‌ها و معیارهای خود با چالش‌هایی روبرو است. تأثیر پیش‌فرض‌های شکل گرفته بر اساس تفسیر غیر ساختارگرایانه، ناکامی در کشف موضوع محوری سوره‌های بلند، بیان موضوعات محوری مشابه در سوره‌های مختلف، ارائه ساختارهای تحمیل شده و پیشنهاد ساختارهای گوناگون برای یک سوره از سوی مفسّران از جملۀ این چالش‌ها است. پژوهش حاضر که از روش کتابخانه‌ای در گردآوری داده‌ها و رویکرد توصیفی-تحلیلی بهره می‌برد، با صحّه گذاردن بر استحکام نظری تفسیر ساختارگرایانۀ قرآن به آسیب‌شناسی این رویکرد تفسیری و ریشه‌یابی چالش‌های آن پرداخته است. این مطالعه روشن ساخته است که ضعف در پشتوانۀ دانشی نسبت به نظاماتی که خداوند در عالَم قرار داده و جایگاه آیات قرآن در این نظامات، خاستگاه اصلی بروز چالش‌ها و شکل‌گیری آسیب‌های تفسیر ساختاری است. این پژوهش با توجّه به تفسیر ساختارگرایانۀ قرآن به مثابه یک حرکت علمیِ قرار گرفته در سیر تطوّر و تکامل خود، بروز این آسیب‌ها را امری طبیعی قلمداد کرده و راه‌کارهایی را برای عبور از این چالش‌ها پیشنهاد می‌کند. کوشش‌های صورت گرفته در عرصه تفسیر ساختارگرایانه در حقیقت نخستین طلیعه‌های بروز این رویکرد نوین تفسیری در حوزۀ سنّت تفسیری است که قدمتی بیش از هزار سال دارد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Approaches in reducing the damage to the structuralist interpretation of the Qur'an
نویسندگان [English]
- Farhad Ahmadi Ashtian 1
- Mohsen Biglari 2
1 Ph.D. in Qur'an and Hadith Sciences, Researcher of the Future Research Office of the Supreme National Defense University, Tehran, Iran
2 Ph.D. in Civil Engineering, Faculty of Engineering, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]
Structuralist interpretation is a new approach in the field of interpretation of the Qur'an, which seeks to discover the systematic relationship between the concepts raised in the verses of the Qur'an. This feature has made this interpretive approach to be noticed in the field of responding to emerging issues in the field of Quranic studies, such as the civilizational approach to the Quran and Quranic futurism, in which a systematic set of categories are discussed. But this new interpretation approach faces challenges due to the lack of organization of its methods and criteria. The impact of presuppositions formed on the basis of fragmentary interpretation, the failure to discover the central theme of long suras, the expression of similar central themes in different suras, the presentation of imposed structures and the suggestion of various structures for one surah by commentators are among these challenges. The current research, by validating the theoretical strength of the structuralist interpretation of the Qur'an, has dealt with the pathology of this interpretation approach and finding the root of its challenges. This study has made it clear that the weakness in the scientific support for the divine system and the place of the verses of the Quran in this system is the main origin of the challenges and the formation of damage to the structural interpretation. Considering the structuralist interpretation of the Qur'an as a scientific movement in the course of its development, this research has considered the occurrence of these damages as a natural thing and suggests solutions to overcome these challenges. The efforts made in the field of structuralist interpretation are in fact the first forerunners of this new interpretation approach in the field of interpretation tradition that is more than a thousand years old.
کلیدواژه‌ها [English]
- Quranic futurism Phenomenology
- The nature of the Qur'an
- Structural interpretation
- God's system
)